Stem geven aan de tekst – van letters naar beleving
Ik experimenteer zo nu en dan met het omzetten van tekst naar spraak. Waar een geschreven uitleg soms niet beklijft, kan een stem – zelfs een digitale – opeens een nieuwe dimensie geven aan de leerstof.
Tekst-naar-spraak (Text-to-Speech, TTS) maakt het mogelijk om een geschreven samenvatting, leerdoel of instructie om te zetten in hoorbare taal. Voor leerlingen die lezen lastig vinden of snel afhaken bij lange teksten, is dit een directe brug naar begrip. Aan boord van een schip kan luisteren soms belangrijker zijn dan lezen. Denk aan veiligheidsinstructies, storingsmeldingen of technische checklists: de informatie moet snel en duidelijk binnenkomen. Door tekst om te zetten in spraak, simuleer ik die praktijk na in mijn lessen. Leerlingen oefenen niet alleen met theorie, maar ervaren ook hoe kennis in de echte wereld vaak via geluid en stem binnenkomt.
Veel van mijn leerlingen hebben moeite met lange stukken tekst. Ze willen het vaak ook niet lezen. Ze missen niet de motivatie, maar vaak de lees technische vaardigheid. TTS kan hen helpen de drempel te verlagen. Het is geen vervanging, maar een hulpmiddel: leerlingen kunnen tegelijk luisteren en meelezen, waardoor woorden en begrippen beter beklijven.
In mijn klas heb ik dit wel eens ingezet. Zo laat ik samenvattingen van een hoofdstuk omzetten naar spraak en bied ik die als audiobestand aan in de digitale leeromgeving. Leerlingen kunnen onderweg of in de werkplaats herhalen. Dat sluit perfect aan bij de maritieme praktijk, waar commando’s vaak mondeling worden gegeven, een directe instructie. Voor leerlingen met dyslexie of een taalachterstand werkt TTS daarnaast als steun, zodat de focus weer op de natuurkunde ligt in plaats van op het ontcijferen van woorden.
Wat mij telkens weer verbaast: zodra dezelfde tekst een stem krijgt, verandert de beleving. Leerlingen lachen, luisteren beter, en gaan zelfs in discussie of de stem wel overtuigend genoeg klinkt. Precies dát gesprek maakt de les levendiger – en dat is mijn doel.
Dit is echt een experiment. We willen naar een meer digitale leeromgeving en dit zou een toegevoegde waarde binnen een nog niet bestaande ELO zijn. Ik loop nogal eens voorop met dit soort didactische werkvormen en dan wil ik wel eens voor de troepen vooruit lopen. Voor nu hou ik het op experimenten totdat ik een directe opdracht krijg dit in te zetten.
✍️ Deze blogtekst is met hulp van AI geoptimaliseerd om geschikt te maken voor mijn portfolio.