Feedback
afgelopen weekend bedacht ik mij dat ik graag wil weten waar ik nu sta als leraar. Dus bedacht ik mij dat ik mij weer een keer moest filmen om feedback te krijgen op mijn houding. Hier wilde ik specifiek feedback op krijgen. Drie punten kwamen naar voren door de video te laten beoordelen:
- Ik was bewust van de opnamen, hierdoor raakte ik enige spontaniteit kwijt. Een van mijn leerlingen zei later in de les, dat ik mezelf weer was nadat de video stopgezet was. Zelf was ik hier niet van bewust totdat deze leerling mij hierop wees en ik de video terugkeek.
- Het gebruik van het stopwoord "uhh" is drastisch minder. En dat klopt, ik ben er meer bewust van dat een pauze beter stilte kan zijn dan een stopwoord.
- Ten opzichte van enkele jaren geleden beweeg ik rustiger en sta duidelijker naar de gepresenteerde lesstof voor het whiteboard. Dit is duidelijk te zien aan het weinige bewegen van de hoofden van de leerlingen. Zelf vonden ze dat ik kalm en gewogen mijn les draaide.
Goede feedback! Ik ga dit meenemen. Daarnaast zag ik iets bijzonders op de video. De rechter leerling zoekt in de door mij geïntroduceerde studiewijzer de feiten en onderwerpen op die daar beschreven zijn voor de lessenserie. En mooi moment om te ervaren dat het gebruik van een studiewijzer daadwerkelijk effect heeft op een positieve manier. Met dank aan NHL Stenden die mij dit heeft geleerd toe te passen.
Onder de video een meer serieuze tekst voor mijn portfolio.
Herhaling door een nieuwe blik
Halverwege de lessenserie schoof er een nieuwe leerling aan. Normaal gesproken raast de trein gewoon verder, maar dit keer besloot ik te stoppen. Ik gaf hem de kans om zelf te benoemen welke polytechniek-onderwerpen we tot nu toe behandeld hadden – tot aan het moment dat de drie wetten van Newton centraal stonden.
Voor de rest van de klas was dit geen tijdverlies, maar juist een kans om te herhalen. Want terwijl hij zijn overzicht gaf, vulden de anderen aan. Het mooie was dat de schematische weergave van Newtons wetten nog steeds op het whiteboard stond, alsof het moment erop wachtte om opnieuw betekenis te krijgen.
De video die ik maakte toont een klein deel van deze uitleg. Voor mij is het een bewijs dat herhalen niet altijd een geplande werkvorm hoeft te zijn. Soms ontstaat het uit de situatie zelf: een nieuwe leerling die de groep uitnodigt tot terugkijken. En dat levert méér op dan alleen overzicht. Het brengt ook rust en structuur, zowel voor hem als voor de rest van de klas.
VRAAK
Vooruitblik
De lessenserie gaat verder met verdieping in de natuurkundige wetten en de toepassing daarvan in een maritieme context. Deze onverwachte herhaling bood een stevig fundament om straks sneller en met meer begrip de volgende onderwerpen te behandelen.
Reflectie
Het toelaten van een herhalingsmoment voor de hele klas, aangestuurd door de komst van een nieuwe leerling, leverde meer betrokkenheid en eigenaarschap op. Het was niet gepland, maar voelde didactisch juist en werd positief ontvangen door de groep.
Analyse
Door de nieuwe leerling eerst zelf te laten benoemen wat hij wist, werd de activerende didactiek versterkt. De klas fungeerde als klankbord, en doordat het schema van Newtons wetten nog op het bord stond, konden abstracte begrippen concreet en visueel worden herhaald.
Actie
In toekomstige lessen wil ik vaker gebruikmaken van zulke natuurlijke momenten voor herhaling, bijvoorbeeld door studenten elkaar korte samenvattingen te laten geven. Dit stimuleert actief ophalen van kennis en voorkomt dat herhaling alleen frontaal plaatsvindt.
Kennis
Deze ervaring sluit aan bij inzichten uit de cognitieve psychologie: retrieval practice en herhaling in een betekenisvolle context zorgen voor diepere verwerking en betere retentie van kennis. Voor maritieme studenten helpt dit bovendien bij het leggen van verbanden tussen theorie en praktijk.
Koppeling met de 12 bouwstenen voor effectieve didactiek
-
Heldere doelen – Het doel was de nieuwe leerling bij te praten en de klas tegelijkertijd een herhaling te bieden.
-
Aansluiten bij beginsituatie – De komst van de nieuwe leerling werd benut om te peilen wat hij en de rest van de klas al wisten.
-
Activeren van voorkennis – De leerling moest zelf benoemen wat hij dacht dat behandeld was; dit activeerde de voorkennis van iedereen.
-
Motiveren – Studenten voelden zich uitgedaagd om actief mee te doen en elkaar te helpen.
-
Structureren – De schematische voorstelling van Newtons wetten bood visuele houvast.
-
Variëren in werkvormen – In plaats van frontaal herhalen, gebeurde het in interactie tussen student en groep.
-
Verwerken – Door samen te reconstrueren werd de stof dieper verwerkt.
-
Feedback geven – De klas vulde elkaar aan en corrigeerde waar nodig.
-
Zelfstandig leren stimuleren – De nieuwe leerling kreeg eerst de kans zelf te formuleren, wat eigenaarschap versterkte.
-
Differentiëren – Zowel de nieuwe leerling als de rest van de klas werden op maat aangesproken.
-
Samenwerken – De klas werkte samen aan het aanvullen van het overzicht.
-
Evalueren – Dit moment fungeerde als formatieve check: waar staat de klas en wat moet nog herhaald worden?
Deze tekst is met behulp van AI aangescherpt en geherstructureerd om geschikt te zijn als reflectie in mijn portfolio.