Kennis aftoetsen aan de hand van stellingen
Een van de belangrijkste didactische vaardigheden die ik heb geleerd van mijn natuurkundedocent tijdens de hoofdfase van mijn opleiding, is wat ik zelf ben gaan noemen: stellingen versus kennis. Mijn docent werkte met zeer krachtige en duidelijke PowerPoint-presentaties.
Tijdens mijn PDG-opleiding heb ik juist geleerd daarvan af te stappen en andere werkvormen te gebruiken. Het inzetten van alternatieve werkvormen heeft mijn lessen enorm versterkt en mij een bekwamere onderwijsprofessional gemaakt. Ik heb altijd genoten van de lessen die ik gaf, en merkte door feedback dat mijn leerlingen veel kennis opdeden in een ontspannen sfeer. Dat waren mijn geluksmomenten als leraar: leren moet leuk zijn!
Toen ik tijdens de hoofdfase weer zelf in de schoolbanken zat en luisterde naar de presentaties van mijn docent, merkte ik hoe lastig het voor mij was om kennis op deze manier op te nemen. Vanuit mijn PDG en ook al tijdens de propedeusefase was ik gewend om meer bewegelijk les te krijgen en te geven (zoals in het onderbouw v.o.). Ik heb dit wel eens met mijn docent besproken. Zij was streng en zei dat dit nu eenmaal de verdiepende fase was. Dat vond ik confronterend, maar ik accepteerde het en ging ermee aan de slag.
Wat leverde dit op?
-
Tijdens de propedeusefase: vooral veel verschillende didactische werkvormen, zowel voor natuurkunde als scheikunde, in theorie- en praktijklessen.
-
Tijdens de verdiepende fase: het leren werken met stellingen om kennis over te dragen. Vanuit stellingen leerlingen in gesprek laten gaan, zodat zij de natuurkundige kennis beter begrijpen.
Natuurkunde is namelijk niet moeilijk of abstract, maar juist alledaags en grijpbaar. Stellingen helpen enorm om dit over te brengen. Soms gaat het daarbij om kennis aanleren, maar soms ook om iets juist afleren. Beide werkvormen vind ik waardevol, mits goed toegepast binnen de juiste omstandigheden en kaders.
Mijn conclusie:
-
Het bewegelijke lesgeven werkt goed bij onderwerpen waarin ik zelf minder sterk ben en waarbij afwisseling belangrijk is.
-
Lesgeven vanuit stellingen werkt goed bij series waarin de tijd beperkter is en de kern snel en krachtig moet worden overgebracht.
Ik heb al veel bewijsstukken verzameld van het eerste, en met het tweede ben ik inmiddels begonnen. Zo heb ik twee lessenseries ontwikkeld volgens de volgende structuur:
Eerste lesuur (theorie):
-
Onderwerpen benoemen (Wat is…?)
-
Uitleg en verklaren (begrijpen)
-
Begripsvragen (kennis toetsen)
-
Samenvatting
Tweede lesuur (werkplaats):
-
Opgaven en opdrachten maken
-
Leerlingen krijgen directe (individuele) of indirecte (groeps-)instructies
(Met dank aan mijn scheikundedocent, die mij liet zien hoe effectief dit is.)
Daarnaast maak ik voor mijn vakken studiewijzers met daarin de leerdoelen. Die krijgen leerlingen voorafgaand aan de cursus.
Komende week start ik met deze aanpak, en via deze blog zal ik mijn ervaringen beschrijven.