Professioneel leiderschap #HP #PP

Gepubliceerd op 30 oktober 2025 om 08:58

Tijdens de bijeenkomst over professioneel leiderschap heb ik vooral geleerd dat professioneel leiderschap eigenlijk pas echt aan bod komt ná het professioneel profiel. Eerst moet je weten wie je bent als professional, daarna komt pas de stap om daarin leiding te nemen of richting te geven. Wat ik interessant vond, is dat leiderschap niet losstaat van visie. Een visie kan schuren — met die van het management of met collega’s — en dat hoeft niet verkeerd te zijn. Ik begin te begrijpen dat juist in dat schuren groei kan zitten.

De bijeenkomst zelf was goed gestructureerd. Aan het begin was er een poll: “Neem jij leiderschap?” en aan het eind weer één: “Durf jij leiderschap te nemen?”. Dat verschil raakte me, want in de tussenliggende tijd kregen we inzicht in hoe we zelf kijken naar de organisatie, met onze eigen visie als uitgangspunt. Ik merkte dat ik de frictie tussen mijn ideeën en die van de organisatie niet langer zie als een probleem. Je kunt ergens niet mee eens zijn zonder je identiteit te verliezen.

Leiderschap tonen is ook niet iets wat altijd hoeft. Soms is het juist sterk om even onderdanig te zijn of mee te bewegen met wat er speelt. Het is niet zwart-wit. Deze bijeenkomst heeft me vooral doen beseffen dat ik al jaren dicht bij mezelf blijf als leraar, maar dat ik soms ook bewust over mijn eigen grenzen ga om iets te bereiken. Daar zit die spanning, die frictie. En nu ik me daarvan bewust ben, kan ik beter omgaan met de golven van de organisatie. Om het in nautische termen te zeggen: ik hoef niet altijd tegen de stroom in te zwemmen, soms is het genoeg om te weten hoe je blijft drijven.

Wat ik lastig vind is dat DISC niet wetenschappelijk onderbouwd is. Binnen defensie word deze methode, dit model, wel eens gebruikt om erachter te komen dat werken bij defensie niet altijd alle kleuren van de regenboog betekend. Velen zitten in de C/D hoek. Ik soms ook. Deze opleiding die ik nu volg zorgt er juist voor dat ik kritisch ga nadenken en dat levert juist die frictie op. Momenteel zit ik in de Orange/gele hoek. Wat redelijk haaks staat op de reorganisatie waar onze school momenteel in zit.

En toch denk ik dat er wel een balans moet zijn. Deze balans zorgt ervoor om kritisch te denken om in het proces aanwezig te blijven om vooral verassingen te voorkomen. Ik zeg wel een dat 'huilen met de wolven in het bos' niet nuttig is. En daar sta ik nog steeds achter. 

TIjdens een vertrouwenspersoon training moesten we een positie innemen rond een conflict situatie op straat. Deze didactische werkvorm zorgde ervoor dat jij je zelf kon positioneren rond een dilemma. Waar wil je staan en waarom? Je maakt keuzes gebaseerd op wat je brein op dat moment voor jou maakt. Ik denk dat een neuropsycholoog hier hele mooie gesprekken met je over kan voeren, maar de keuze is wel vaak gebaseerd op impulsen, net als in de natuurkunde. 

Deze werkvorm spreekt mij meer aan dan de disc methode omdat het interactieve is. Je moet je lichaam gebruiken om je hersens aan te sturen. En is dit ook niet het geval in je rol als leraar? Als je reageert op wat er in de klas gebeurd? Zo liet ik een klas discussiëren over een bepaald onderwerp. Ik stond voor de klas een paar eenvoudige uitspraken en vragen voorzichtig uit te spreken totdat er een discussie ontstond onder de leerlingen. Vrijwel direct daarna verplaatste ik mij naar de zijkant van het lokaal om de groep te observeren en te begeleiden om het gesprek veilig te houden. Maar dat hoefde niet! Er ontstond een autonome discussie waarbij vrijwel iedereen aan meedeed.
Het disc model werd een soort van rad van fortuin waarbij ik andere kleuren aannam afhankelijk van het moment. Het is allemaal niet wetenschappelijk onderbouwd, maar het voelde wel goed!

Specifiek dit moment zocht ik wel op omdat we met DO bezig zijn met de waarom vraag. Ik was benieuwd hoe de groep hierop zou reageren. En ook gisteren weer geleerd dat je een onderwerp en gesprek laag voor laag kun ontleden door een waarom vraag te stellen nadat er een uitspraak gedaan is.

Ik ben heel erg blij en heb weer wat energie gekregen door de bijeenkomst gisteren!