Concept Cartoons

Conceptcartoons in de Polytechniek-les – Zichtbaar leren stimuleren

Als docent natuurkunde op het KMTO werk ik dagelijks met studenten die liever sleutelen dan rekenen. Hun kracht zit in doen, voelen, bouwen, horen, ruiken en bewegen — kortom: in zintuiglijk leren. Tegelijkertijd vraagt de beroepspraktijk op een marineschip óók om een scherp inzicht in abstracte begrippen zoals vermogen, rendement en energie. Juist daarom zoek ik constant naar manieren om mijn lessen visueel, betekenisvol en praktijkgericht te maken. Eén van mijn nieuwe favoriete hulpmiddelen hierin zijn conceptcartoons.

Wat zijn conceptcartoons?

Een conceptcartoon is een stripachtig beeld waarin meerdere personages een verschillende mening geven over een natuurkundig (of scheikundig) concept. Ze bevatten zinnen zoals:

“Vermogen is energie per seconde.”
“Nee, vermogen is spanning keer stroomsterkte!”
“Rendement is nuttig vermogen gedeeld door toegevoerde energie.”

Het doel? Studenten confronteren met verschillende redeneringen – juist inclusief foutieve. Dat triggert discussie, activeert voorkennis én maakt het onderwerp tastbaarder.

Waarom werken conceptcartoons zo goed?

Ik merk dat deze visuele prikkels exact aansluiten bij het type student dat ik lesgeef: maritiem, technisch, praktisch ingesteld. Ze houden niet van lange teksten, maar wel van een goede discussie. Als ik de cartoon projecteer op het digibord of opneem in een werkblad, gebeurt er iets bijzonders:

• Studenten herkennen zichzelf in de uitspraken ("dat zou ik ook denken").

• Ze gaan nadenken over andermans denkwijze.

• De cartoon maakt de theorie zichtbaar en bespreekbaar, zonder meteen in formules te duiken.

• Het is een opstapje naar diepere uitleg en experimenten.