Taxonomie woord: "Herkennen"

Herkennen als startpunt

Zoals ik in een eerdere post al schreef, geef ik als invaller les aan een groep in het vak elektrotechniek. In mijn lessen gebruik ik vaak bepaalde werkwoorden zoals herkennen, beschrijven, benoemen en berekenen. Er zit een duidelijke structuur in mijn aanpak. Wanneer ik halverwege een traject instroom, wil ik altijd eerst onderzoeken wat de voorkennis is. Dan start ik vaak met herkennen: wat herkennen ze als ik bepaalde woorden of begrippen benoem in de context van het vak – de echte vaktaal.

Dat vind ik misschien wel één van de mooiste ontdekkingstochten binnen mijn onderwijs. Toch merk ik dat ik, na twee dagen en acht lesuren, nog steeds blijf hangen bij dat herkennen. Ik pieker me suf waar dat vandaan komt. Daarom heb ik de klas zelfstandige opdrachten gegeven om de verschillen te ontdekken tussen mijn lessen en die van de instructeur die voor mij stond.

De gesprekken die daaruit voortkwamen, waren niet schokkend, maar ze typeren wel mijn manier van lesgeven. Ik voeg meetmomenten toe en cirkel voortdurend terug naar eerder behandelde stof, om zo verbindingen te leggen in de hoop dat de kennis beter blijft hangen. Maar de klas heeft in de periode vóór mij vooral geleerd om na een les alles direct weer te vergeten. Zodra ik teruggrijp op eerder behandelde onderwerpen om iets nieuws uit te leggen, kijken ze me dan ook met glazige ogen aan.

Daar moet ik iets mee gaan doen… maar wat, dat weet ik nog niet. Wordt vervolgd.

Reflectie

Dit laat mij kritisch kijken naar mijn didactische keuzes. Mijn focus op herkennen helpt bij het activeren van voorkennis, maar het lijkt in deze groep niet automatisch te leiden tot blijvende kennisopbouw, althans dit neem ik aan omdat ik ze hiervoor geen les gegeven heb. Mogelijk speelt hier een verschil in leercultuur en werkvormen een rol: de studenten zijn gewend om in losse, op zichzelf staande lessen te werken, terwijl mijn aanpak juist gericht is op samenhang en herhaling.

Voor mijn professioneel handelen betekent dit dat ik moet onderzoeken hoe ik het herkennen kan uitbreiden naar hogere cognitieve niveaus in Bloom’s taxonomie, zoals toepassen en analyseren. Dit vraagt wellicht om meer actieve werkvormen, waarbij studenten niet alleen herkennen wat ze eerder hebben gezien, maar deze kennis direct gebruiken in een nieuwe context. Zo kan ik hopelijk de ‘glazige ogen’ ombuigen naar betrokkenheid en eigenaarschap over het leerproces.

Actiepunten voor verbetering

1. Activerende werkvormen inzetten
   Ontwerpen van opdrachten waarbij studenten niet alleen termen herkennen, maar deze ook direct toepassen in praktische situaties, bijvoorbeeld met meetopstellingen of storingzoekopdrachten.

2. Koppeling tussen lessen versterken
   Elke les starten met een korte, actieve herhaling van kernbegrippen uit vorige lessen, maar dan in een nieuw jasje (andere context, probleemstelling of casus).

3. Zelfevaluatie door studenten stimuleren
   Aan het einde van een les studenten kort laten reflecteren op wat zij hebben herkend, toegepast en geleerd, en waar nog onzekerheid zit. Zo wordt het leerproces inzichtelijker voor henzelf én voor mij.